Historia Wiedza

Churchill i Eden

Wojna

Rok po lunchu na Riwierze Churchill i Eden byli razem w palarni Izby Gmin, kiedy w wieczornych gazetach pojawiła się wiadomość, że niemieckie oddziały wkroczyły do stolicy Czechosłowacji, Pragi. Sześć miesięcy później Wielka Brytania była w stanie wojny.

Churchill, którego przeczucia dotyczące zagrożenia, jakie stanowił Hitler, okazały się słuszne, został zaproszony z powrotem do rządu, a kiedy pogrążony w kryzysie premier Neville Chamberlain podał się do dymisji, to właśnie Churchill został poproszony o poprowadzenie wojennej administracji. Churchill mianował Edena swoim sekretarzem stanu ds. wojny, a później ministrem spraw zagranicznych.

Pewnej nocy, gdy bomby Luftwaffe spadały na Londyn, Churchill i Eden dyskutowali o przyszłości. Mając 65 lat, Churchill powiedział, że jest „starym człowiekiem” i nie powtórzy błędu Lloyda George’a, który stanął na czele brytyjskiego rządu podczas pierwszej wojny światowej, a następnie pełnił funkcję przywódcy po jej zakończeniu. Eden zapisał w swoim dzienniku, że Churchill powiedział: „sukcesja musi być moja”. Była to obietnica, której Eden będzie się trzymał, ale której Churchill nie spełni. Wieczór zakończyli w pogodnych nastrojach, Churchill powiedział swojemu przyjacielowi: „Wygramy tę wojnę razem”.

Podczas wojny Eden był powiernikiem i rozjemcą przy wojowniczym stylu politycznym Churchilla. Mieli znaczące różnice zdań, a Eden podzielał obawy innych posłów dotyczące dyktatorskiej metody przywództwa Churchilla, zauważając, że „widzi siebie (…) jako jedynego reżysera wojny”. Ale Eden odrzucił sugestie o odsunięciu Churchilla w czasie, gdy wojna szła źle, a gdy zakończyły się działania wojenne, pozostali obok siebie. W dniu VE Day, Churchill wysłał wiadomość do Edena, aby mu podziękować, pisząc: „przez cały czas byłeś moją ostoją”.

Zmiana władzy

Wybory w 1945 roku nie poszły zgodnie z oczekiwaniami. Churchill poniósł porażkę, co spowodowało, że on i Eden zostali odsunięci od rządu. Przez pół dekady Churchill pozostawał na stanowisku lidera Partii Konserwatywnej, spędzając dużo czasu na pisaniu swoich pamiętników i pozostawiając Edenowi prowadzenie partii i opozycji. Ich relacje były bardzo napięte.

Churchill, powtarzając swoją wcześniejszą obietnicę, często sugerował, że przekaże Edenowi stery, ale nigdy tego nie zrobił, a potem wygrał wybory w 1951 roku. Eden ponownie został ministrem spraw zagranicznych, ale druga kadencja Churchilla była bolesna. Churchill spał w dzień, czytał tylko gazety, a spotkania gabinetu były „powolne, zawadiackie i niezdecydowane”. Dopiero w 1955 roku Churchill ostatecznie podał się do dymisji, oddając władzę Edenowi.

Czas Edena jako premiera był krótkotrwały. Zapamiętany niemal wyłącznie z powodu katastrofalnego kryzysu sueskiego, w którym Wielka Brytania pod fałszywym pretekstem poszła na wojnę z Egiptem, był osobistą katastrofą polityczną, która doprowadziła do jego rezygnacji w ciągu dwóch lat. Churchill jednak publicznie wspierał Edena, nawet jeśli prywatnie miał wątpliwości, za co Eden był mu dozgonnie wdzięczny.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *